1.1. Animacja i zdjęcia poklatkowe w plenerze przyrodniczym i w pracowni - /Matuszewski, Antonisz - non kamera/.
Zostaną zaprezentowane rodzaje animacji takie jak: klasyczna rysunek fazowany, lalka, animacja komputerowa 3D wraz z przykładami ekranowymi. Podczas zajęć zostanie położony nacisk na animację przedmiotu z wykorzystaniem aparatu cyfrowego i podstawowego oprogramowania Windows oraz praktycznych ćwiczeń podczas warsztatów. Omówione zostaną techniki filmowych zdjęć poklatkowych i cyklicznych. Zaprezentujemy poklatkowe zdjęcia przyrody. Warsztaty obejmują ćwiczenie z rozchylającymi się płatkami tulipana, zdjęcia sztucznego lasu oraz wykorzystywanie innych rekwizytów. Jeżeli pogoda dopisze proponujemy ćwiczenie z poklatkowo „przyśpieszonymi” chmurami. Warsztaty uzupełniają fragmenty zmontowanych zdjęć poklatkowych wzrostu grzybów, roślin, podziału komórki, przyspieszonych chmur, wschody-zachody słońca...

1.2. Filmowanie przyrody - metody podpatrywania czyli Włodzimierz Puchalski i jego filmy.
Omówienie przede wszystkim naturalnego dokumentalnego podpatrywania z ukrycia, zasad podchodzenia do zdjęć – to często proces wielodniowy, sposoby maskowania itd. Demonstracja wyposażenia niezbędnego do zdjęć przyrody - specjalna „buda”, kamera i to co niezbędne. Uczestnicy będą mogli sami przymierzyć się do stanowiska zdjęciowego. Metoda Marczaka to podpatrywanie zachowań zwierząt w warunkach pracowni /akwaria, teraria itp./ Również mikroskop w przypadku mikroorganizmów. Zasady filmowania w takich warunkach - np. akwarium - niwelowanie odbić, oświetlenie, scenografia tła.

1.3. Zjawiska przyrodnicze w skali makro i mikro. Zdjęcia makroskopowe i mikroskopowe.
Przykłady filmowe z wykorzystaniem zdjęć makro- i mikroskopowych. Rozróżnienie tych sposobów filmowania i fotografowania - różnice w skali odwzorowania. Omówienie niezbędnego sprzętu i akcesoriów - pierścienie pośrednie, soczewki nasadkowe i obiektywy specjalne. Techniki posługiwania się sprzętem przy zdjęciach makro np. owadów, przykłady filmowe. Rodzaje technik mikroskopowych z demonstracją, przykłady filmowe. Łączenie tego zakresu obserwacji z innymi technikami np. poklatkowymi czy rapidowymi. Ćwiczenia praktyczne zdjęć w technice makro.

1.4. Jak zrealizować film przyrodniczy/ekologiczny?
a/ wybór tematu
b/ dokumentacja – zdobywanie koniecznej wiedzy o temacie, wyszukiwanie miejsc, określenie terminów zjawisk przyrodniczych, konsultanci
c/ scenariusz – pisemne przedstawienie filmu
d/ scenopis – rozpisanie scenariusza na sceny, ujęcia, wybór technik i sposobów realizacji zdjęć
e/ okres zdjęciowy - realizacja zdjęć / scenopis często modyfikowany w trakcie ze względu na niemożliwość zapanowania nad np. zachowaniem zwierząt, pogodą itp./
f/ montaż filmu – udźwiękowienie, komentarz, wybór muzyki – prawa autorskie
g/ kolaudacja – premiera filmu.

1.5. Rośliny ruderalne
Zwrócenie uwagi kamery na niechciane rośliny, które porastają miejsca porzucone przez ludzi. Niezwykle bogate w gatunki zioła, krzewy, drzewa – są siedliskiem wielu gatunków owadów, ptaków – cenny ekosystem szczególnie w miastach. Nazwanie tych gatunków.

1.6. Wielogatunkowy ogród i wystrzyżony trawnik
Filmowe porównanie dwóch środowisk – naturalnego wielokwiatowego przydomowego ogrodu z wystrzyżonym, modnym dziś trawnikiem. Bujne, ukwiecone ogrody przyciągają ptaki, motyle, owady; zaś przesadnie „uporządkowany” trawnik jest jednakowo zielony i cichy.

1.7. Meandrująca naturalnie rzeka i rzeka wyprostowana w kanał
Meandry rzeki tworzą swoisty krajobraz. Woda mając dłuższy bieg ma czas na nawodnienie przybrzeżnych terenów co zwykle wpływa na otaczającą bogatą roślinność. Zmeliorowana, wyprostowana w kanał szybko odprowadza cenną wodę zamieniając przybrzeżne łąki w ubogie gatunkowo siedliska. Najbliższy przykład – rzeka Ner przed Lutomierskiem i na wysokości Kazimierza.

1.8. Parki i ogrody botaniczne
Cenne przyrodniczo miejsca dla miast. Bogate w gatunki roślin, często egzotyczne, dają doskonałe schronienie dla zwierząt – ptaków, ssaków i owadów. Świetne miejsce obserwacji ich zachowań.

1.9. Obce gatunki roślin i zwierząt
Kiedy gatunki stają się obcymi? Dlaczego uważamy to za groźne dla rodzimej przyrody? Naturalna sukcesja roślin i zwierząt – przykłady np. kąkole, maki…. Współczesna działalność tzw. hodowców zwierząt i amatorów ogrodowych, sprowadzających rośliny, które w krótkim czasie przenikają do środowiska – wyszukanie tych obcych w najbliższym otoczeniu.

1.10. Promowanie różnych form ochrony przyrody i środowiska naturalnego za pośrednictwem nowoczesnych środków przekazu (tv, internet, multimedia)
Charakterystyka medium telewizyjnego i internetu jako narzędzi przekazywania informacji umożliwiających zarazem skuteczne manipulowanie odczuciami i emocjami widzów – szczególnie za pomocą krótkich, efektownych form (spot reklamowy, krótki film promocyjny itp.), z wyszczególnieniem cech specyficznych dla środków masowego przekazu.
Część teoretyczna: cechy charakterystyczne medium telewizyjnego, różnice między przekazem telewizyjnym a projekcją filmową, specyfika konstruowania formy i dramaturgii krótkich form telewizyjnych – tak aby wywierały założony wpływ na widza (szczególnie pod kątem przekazywania treści proekologicznych i uwrażliwienia na problemy ochrony przyrody)
Ćwiczenia praktyczne: sztuka realizacji bardzo krótkich i dynamicznych form reklamowo – promocyjnych, mających skutecznie propagować zaangażowanie w rozmaite formy ochrony przyrody.

1.11. Okiem kamery filmowej (film przyrodniczy)
Warsztaty poświęcone metodom i technikom filmowania jako narzędzia do opowiadania historii. Wyjaśnienie zagadnień kompozycji obrazu filmowego, kadrowania, perspektywy, ruchu kamery w odniesieniu do konkretnych rozwiązań narracyjnych i stylistycznych (w filmach przyrodniczych).
Część teoretyczna: uczestnicy zostaną zaznajomieni z podstawowymi pojęciami takimi jak plany filmowe, ustawienia kamery, ruchy kamery, ruchy wewnątrzkadrowe, tak aby mogli je wykorzystać przy realizacji filmów.
Część analityczna: przykłady analizy obrazu filmowego w kontekście widzenia „okiem kamery” (na przykładzie filmów Romana Dębskiego, Jerzego Bezkowskiego, czy Włodzimierza Puchalskiego)
Część praktyczna: ćwiczenia z kamerą
- kamera z ręki / zdjęcia statyczne
- żabia perspektywa i ujęcia z góry
- kamera w ruchu / ruch wewnątrzkadrowy

1.12 Przed pierwszym klapsem - okres przygotowawczy (filmu przyrodniczego)
Zajęcia zaznajomią uczestników z wiedzą niezbędną do rozpoczęcia pracy nad filmem przed okresem zdjęciowym. Od powstania scenariusza filmowego, przez wizje lokalne, dokumentacje i sporządzanie teczki obiektów, czy kalendarzowego planu zdjęć (w odniesieniu do produkcji filmu przyrodniczego).
Część teoretyczna: Wprowadzone pojęcia:
- preprodukcja, okres zdjęciowy, postprodukcja
- scenariusz, scenopis, storyboard
- harmonogram produkcji filmowej (plan produkcji, teczki obiektów, kalendarzowy plan zdjęć, rezerwa plenerowa, kosztorys)
- wykazy obiektów, scenografia, dekoracja
- dokumentacja/research/wizja lokalna
- okres rozwojowy, development filmu
- treatment, eksplikacja reżyserska/operatorska
- umowy realizacyjne
- przykłady dokumentów.
Ćwiczenia analityczno-praktyczne: rozpisanie harmonogramu prac dla konkretnej sceny filmowej

Prowadzący zajęcia zdradzi uczestnikom tajniki filmowych sposobów wykonywania zdjęć przyrody oraz zaprezentuje uchwycone przez obiektyw kamery sekrety natury.
Prelekcje prezentują metody stosowane przez polskich filmowców przyrodników w połączeniu z zajęciami warsztatowymi ze sprzętem filmowym (lub fotograficznym). Ich uczestnicy mogą praktycznie poznać niektóre sposoby wykonywania zdjęć /np. zdjęcia makro, zdjęcia mikroskopowe, zdjęcia poklatkowe, zdjęcia w podczerwieni/.
Zajęcia ilustrowane będą adekwatnymi do tematu filmami przyrodniczymi.

Jak podglądać przyrodę?
(temat „zbiorczy” – do rozwinięcia na różne grupy zagadnień szczegółowych)

Podglądanie przyrody to rodzaj polowania, można by rzec „bezkrwawe łowy”. By były one owocne trzeba mieć trochę wiedzy oraz wiele cierpliwości i samozaparcia, a także sprzęt niezbędny do obserwacji. Cyfrowe aparaty fotograficzne i kamery video wyposażone w obiektywy o zmiennej ogniskowej, czyli zoomy, mogą zastąpić zarówno lornetkę jak i lupę, a przede wszystkim umożliwiają wykonanie zdjęć i filmów. Sam sprzęt i dobre chęci jednak nie wystarczą.
Jeżeli mamy zamiar podglądać i fotografować przyrodę z daleka (ptaki, ssaki, gady, itp.) to przed wyruszeniem w teren koniecznie trzeba zapoznać się z metodami pracy doświadczonych filmowców i fotografów przyrodników które dotyczą: wyboru miejsca, znalezienia lub utworzenia kryjówki, form zachowania podczas pobytu w kryjówce, wymaganych parametrów sprzętu, problemu tzw. paralaksy czasowej przy wykonywaniu zdjęć, itp.
Podglądanie i fotografowanie przyrody z bliskiej odległości (płazy, ślimaki, owady, rośliny) wydaje się nieco łatwiejsze, ale to także jest polowanie. W praktyce wykonywanie udanych zdjęć makro, które umożliwiają dostrzeżenie szczegółów budowy filmowanych obiektów, jest także dość skomplikowane ze względu na małą głębie ostrości przy tej skali odwzorowania.
Podczas „bezkrwawych łowów” przede wszystkim trzeba pamiętać, że rejestracja naturalnego zachowania zwierząt jest możliwa tylko wtedy, gdy nie zdają sobie one sprawy z dość bliskiej obecności człowieka – trzeba zatem poznać metody właściwego kamuflażu i sposobu poruszania się podczas wykonywania zdjęć.

Metody podglądania przyrody (wykonywania zdjęć):

2.1.Przyroda w obiektywie ukrytej kamery - zasady wykonywania zdjęć ze specjalnie zbudowanych kryjówek przy pomocy teleobiektywów (prelekcja + materiały filmowe).
2.2 Przyroda z bliskiej odległości - czyli zdjęcia makro umożliwiają pokazanie życia drobnych organizmów, a także zobaczenie szczegółów budowy filmowanych obiektów (np. roślin, owadów itp.) normalnie niezauważalnych.
2.3. Przyroda w mikroskali - przy pomocy mikroskopu możemy podglądać życie mikroorganizmów oraz budowę wewnętrzną świata przyrody, czyli oglądać obrazy natury niewidoczne gołym okiem.
2.4. Przeniknąć ciemność - zdjęcia w zupełnej ciemności przy pomocy specjalnej kamery i reflektorów podczerwieni. Umożliwiają zarejestrowanie naturalnego zachowania zwierząt aktywnych nocą lub żyjących np. w jaskiniach. Można także podglądać życie zwierząt wewnątrz nor i innych ciemnych kryjówek.
2.5. Przyśpieszyć czas - rejestrując zjawiska przyrodnicze techniką zdjęć poklatkowych, trwający wiele dni proces (np. kiełkowanie roślin, rozkwitanie pąków kwiatowych) możemy zobaczyć na ekranie w czasie kilkudziesięciu sekund lub kilku minut. Zwolnienie czasu np. dla uchwycenia szczegółów ruchu też jest możliwe.
2.6. Sztuczna łąka, sztuczny las - podglądanie przyrody w specjalnie wykonanej dekoracji będącej wiernym odtworzeniem środowiska naturalnego. Ta metoda uniezależnia wykonywanie zdjęć od warunków pogodowych i terenowych oraz ułatwia bliskie podejścia do „aktorów”.

Poziom merytoryczny zajęć zawsze można dopasować do wieku uczestników, przy czym brak właściwie ograniczenia wiekowego.

Celem projektu jest poszerzanie wiedzy z zakresu opowiadania filmowego w oparciu o prowadzone warsztaty oraz nauka podstawowych technik z zakresu animacji filmowej. Ponadto kształtowanie wyobraźni i rozwijanie kreacji.

Zajęcia kierowane są do młodzieży gimnazjalnej i licealnej.

„Uwolnić węża” jest projektem filmowym zaprojektowanym w taki sposób, by wszyscy uczestnicy warsztatów współtworzyli dzieło filmowe.
Praca nad filmem odbywać się będzie w niewielkich grupach przy czterech stanowiskach roboczych. Każde z nich wyposażone w sprzęt filmowy pozwoli na wykonanie animowanych ujęć o długości do kilku sekund. Ujęcia i sceny powstałe podczas warsztatów prowadzonych na przestrzeni kilku tygodni zostaną zmontowane i udźwiękowione, a następnie uroczyście zaprezentowane na pokazie specjalnym z udziałem wszystkich twórców filmu.
Bohaterem wspólnie realizowanego filmu będzie wąż, postać inspirowana książką „Mały Książę” Antoine De Saint-Exupéry. Pozostałe postaci pojawiające się na drodze głównego bohatera oraz epizody będą wymyślone przez młodych filmowców w trakcie trwania zajęć.
Ramy scenariusza z przygodami węża zostaną ściśle nakreślone. Wyznaczony zostanie początek, punkty zwrotne i zakończenie historii. Pozostała przestrzeń opowiadania oraz sposób przedstawienia przygód na drodze do kluczowych punktów historii, pozostanie w zakresie działań młodzieży.
Każdej z grup realizatorów przydzielona zostanie odmienna technika i działanie plastyczne w obrębie, którego realizować będą swoje pomysły.
Ważnym elementem pracy nad filmem będzie przekazywanie młodzieży istotnych informacji w postaci krótkich wykładów z zakresu: opowiadania filmowego, pracy nad charakterystyką postaci, czy konstrukcji dramaturgicznej filmu-kompozycji całości filmu. Wykłady ilustrowane będą fragmentami filmów, które dane zagadnienie prezentują najlepiej.
Scenki wykonane zostaną różnymi technikami, począwszy od animacji elementów płaskich (papierowych), po techniki malowania farbami na płytach szklanych, techniki komputerowe itp.

Warsztaty w zakresie:
1. Montażu obrazu filmowego
2. Animacji i grafiki filmowej
3. Udźwiękowienia filmu

Warsztaty mają na celu praktyczną edukację z zakresu elemntów postprodukcji filmowej.
W pracowniach WFO dzieci poznają kolejne etapy powstawania filmu z materiałów archiwalnych, ze zdjęć realizowanych w trakcie zajęć oraz przygotowanych do celów warsztatowych.

Uczestnictwo w pracach postprodukcyjnych umożliwi poznanie:
- elementarnych zagadnień dotyczących konstrukcji i rytmu filmu
- analizy materiału wyjściowego
- podstawowych rodzajów montażu
- rodzajów animacji
- procesu powstawania obrazu animowanego
- roli grafiki w filmie
- montażu dźwięku
- opracowania muzycznego

Zajęcia praktyczne z elementami teorii (czas trwania 2 godziny lub więcej). Ograniczona ilość uczestników.

Plan zajęć:

5.1 część teoretyczna
– Czym jest portret...
– Wyświetlenie kilkunastu słynnych portretów z historii fotografii z krótkim opisem i elementami dyskusji z uczestnikami (co można powiedzieć o fotografowanej osobie i jak to zostało osiągnięte)
– Krótkie przedstawienie oświetlenia studyjnego na modelu (do czego służą różne źródła światła).
– Pokaz na żywo na modelach (wybranych spośród uczestników) – jak zmienia się twarz przy różnych ustawieniach światła (twarz smutna, tajemnicza, straszna, śmieszna, wesoła itp.)

5.2 część praktyczna I
Uczestnicy dobierają się w pary i robią sobie zdjęcia portretowe (jedna osoba drugiej) wg własnego pomysłu. Z pomocą prowadzącego ustawiają światło, mogą dobrać przebranie, ustalają klimat zdjęcia i kadr. Założenie jest takie, że każdy uczestnik ma co najmniej jeden własny portret oraz jeden portret zrobiony przez siebie.

5.3 część praktyczna II
– Komputerowa obróbka zdjęć. Pokaz na przykładzie jednego ze zdjęć kilku prostych funkcji takich jak zmiana kontrastu, zmiana nasycenia, zmiana kolorów, kadrowanie.
– Każda osoba po kolei ma okazję poprawić swoje zdjęcie w komputerze przy pomocy prowadzącego.

5.4 pokaz
Wyświetlenie zdjęć na ekranie w sali projekcyjnej lub na monitorze telewizyjnym, z komentarzem prowadzącego. Wybór najlepszego zdjęcia.

Zajęcia teoretyczno-praktyczne (czas trwania minimum 4 godziny, preferowana większa liczba spotkań warsztatowych z uczestnikami zajęć)

Plan zajęć:

6.1 część teoretyczna
Omówienie podstawowych zagadnień realizacji filmu fabularnego.
– osoby na planie filmowym i ich funkcje (reżyser, operator, dźwiękowiec, scenograf, rekwizytor, kierownik planu, oświetleniowiec, aktorzy...)
– podstawy języka filmu, wszystko przedstawione na przykładach (wyświetlone zostaną fragmenty filmów lub fotografie): kadry, ujęcia i sceny, plany filmowe, ustawienia kamery, ruchy kamery, podstawowe zasady montażowe (reguła osi, elipsa montażowa, podział sceny na ujęcia)

6.2 część prezentacyjna
Realizacja krótkiej, przykładowej scenki (kilka ujęć), w której grają uczestnicy zajęć. Realizacja połączona jest z komentarzem prowadzącego. Następnie scenka jest na oczach uczestników montowana w komputerze. Przy okazji krótko omówiony zostaje montaż filmu i zasada działania programu montażowego. Uczestnicy mogą obejrzeć scenkę wraz z podłożonym podkładem muzycznym.

6.3 część praktyczna
– Uczestnicy dzielą się rolami na planie (jest reżyser, operator, dźwiękowiec, scenograf, aktorzy), a następnie wymyślają z pomocą prowadzącego scenariusz krótkiej scenki. Scenka jest aranżowana we wnętrzach WFO. W scence musi wziąć udział kilka postaci. Z pomocą prowadzącego uczestnicy dzielą scenariusz na ujęcia (mogą narysować kadry), a następnie przystępują do jej realizacji.
– Pod okiem prowadzącego uczestnicy montują swoją scenkę na komputerze wraz z podkładem muzycznym. W zależności od czasu oraz ilości uczestników możliwe jest stworzenie dwóch lub więcej grup, z których każda realizuje swoją własną scenkę, albo kilku różnych scenek.

6.4 pokaz
Zrealizowane scenki są wyświetlane na ekranie w sali projekcyjnej lub na monitorze telewizyjnym.

Dodatkowe uwagi:
Zakres wiedzy teoretycznej zależeć będzie od wieku uczestników zajęć. Im będą młodsi, tym mniej szczegółowo omówiona zostanie część teoretyczna, a tym większy nacisk położony zostanie na zabawę w części praktycznej.
Jeśli szkoła wyrazi takie życzenie, możliwe jest przeprowadzenie warsztatu z realizacji filmu w formie kilku cyklicznych spotkań. Wtedy każde spotkanie dotyczyć będzie osobnego problemu (nauka języka filmu i sposobów filmowania; przygotowanie scenek, scenariusz i scenopis; realizacja scenek; montaż scenek itp.), który przedstawiony zostanie o wiele szerzej i dokładniej niż jest to możliwe na jednym spotkaniu. Taki cykl warsztatów przeznaczony jest raczej dla dzieci starszych i młodzieży.

7.1. Język telewizji – jak czytać telewizję?
Rodzaj zajęć: analiza obrazu telewizyjnego z przykładami realizacji programu telewizyjnego

Charakterystyka medium telewizyjnego jako narzędzia przekazywania informacji, tworzenia show na wizji, manipulacji emocjami i świadomością widza, z wyszczególnieniem sposobów charakterystycznych dla środków masowego przekazu. Uczestnicy zostaną zaznajomieni z technikami interpretowania języka telewizji, dowiedzą się jak świadomie i obiektywnie odbierać przekazywane treści.

Część teoretyczna: cechy charakterystyczne medium telewizyjnego, różnice między przekazem telewizyjnym a projekcją filmową, serialowość i seryjność narracji telewizyjnej, interaktywność, fabularyzacja treści, realizacja w studio i reportaż telewizyjny, gatunki telewizyjne, show telewizyjne, montaż w telewizji.
Część analityczna: na wybranych przykładach współczesnych programów telewizyjnych ukazane zostaną aspekty z części teoretycznej, tak aby uczestnicy sami mogli dostrzegać i rozróżniać charakterystyczne cechy treści i formy przekazu telewizyjnego.
Ćwiczenia praktyczne: sztuka reportażu, realizacja studyjna

„Tajemnice montażu – kreacja emocji w montażowni”
Grupa docelowa – licealiści

Obiegowe opinie i definicje podręcznikowe często ograniczają montaż do technicznej czynności sklejania kawałków taśmy filmowej, pomijając całkowicie aspekt kreacyjny tej części produkcji filmu. Na warsztatach uczestnicy poznają charakter pracy w montażowni, problemy przed jakimi stają montażyści.

Uczestnicy obejrzą krótkometrażowy film, zmontowany z tych samych materiałów - na kilka różnych sposobów, dzięki czemu zobaczą w jak różny sposób można podejść do treści zawartej w ujęciach filmowych. Następnie razem z prowadzącym zmontują scenkę filmową – wspólnie podejmując decyzję montażowe. Zajęcia to forma wykładu z prezentacją przykładów i krótkich ćwiczeń, nad stworzeniem scenki filmowej.